Als ik uit mijn raam kijk zie ik een muur vol ramen aan de overkant. Onderaan, aan de stoep staat een oude, grijze vrouw, ze doet niet veel. Eens per dag om twaalf uur ’s middags precies loopt ze een rondje met haar rollator, voet voor voet, stap voor stap schuifelt ze over de stenen in haar lange donkerblauwe jas. Verder zit ze aan haar tafeltje en eet noedels die ze één voor één uit het schaaltje vist met haar stokjes. Zo leeft ze haar laatste dagen uit en ik houdt rekening met de dag dat ze niet meer voorbij zal komen schuifelen over de stoep, want die dag gaat komen. Hoe zijn die laatste jaren voor haar geweest?
Ze is naar mijn idee een toonbeeld voor wat onze maatschappij ziet als ouderdom. Maar waarom staat oud synoniem aan niets meer doen met je leven? Waarom betekent jong zijn avontuurlijk en actief? Iedereen kent in zijn omgeving toch wel oudere mensen die levendig zijn, ondernemend en jongeren die niets doen met hun leven, vastgeroest zitten in laksheid? Mensen die afwachtend zijn tot iets hen toegeworpen wordt? Waar komen onze ideeën van oud en jong vandaan? Wat is de waarde van deze woorden nog? Natuurlijk zijn er altijd de ouderen die fysiek niets meer kunnen, of althans niet wat ze zouden willen, maar hoe zit het met die ouderen die het vuur nog in hun ogen hebben en het enthousiasme in hun lijf?
Een goed voorbeeld hiervan is Emmy. Emmy is een kunstenaar van 83 met een sterke levenslust. Hanne van der Woude heeft met haar en haar ongeneselijk zieke man Ben meegeleefd en deze levens gedocumenteerd middels haar fotografie. Emmy, de vrouw in het blauw, met haar warrige haren en haar Annie M.G. Schmidt ogen – wijs en ondeugend - zit achter een tafel met drie bakjes friet met mayo: een mooi contrast met het natuurlijke leven dat wordt geportretteerd in de tentoonstelling in Huis Marseille. We zien Emmy in haar blauwe kleding tussen een weelde van rode bessen als een fantasiewezen ronddwalen door de bossen, maar we zien ook de pijnlijke ingreep van de tijd: Ben klimt in een filmopname met zijn starre, gerimpelde en dunne lijf met aarzelende bewegingen een bad in. En we zien Ben met zijn broer Egbert met hun witte baarden grappend zij aan zij.
Wat betekent ouderdom binnen de rijkdom van deze levens? Van der Woude toont met een tedere beschouwing in haar kunst een alternatieve wereld waar ondanks de handen van de tijd een vuur bestaat dat niet gedoofd lijkt te kunnen worden. Waar katheterzakjes aan de waslijn hangen als bewijs van fysiek falen, maar de oude mannen zich niet laten kisten door hun minder wordende lijven en baden in een houten ton te midden van de heide. Van der Woude schetst een wereld waar de zon tussen de bladeren doorschijnt en de liefde en zorg voor elkaar de woorden jong en oud overbodig maakt. Het leven wordt hier vormgegeven door de kunstenaar die zich niets aantrekt van het oordeel van de buitenwereld.
De Wereld van Emmy is nog tot 6 december te aanschouwen in Huis Marseille te Amsterdam.
